درجه حفاظت ip چیست؟

IP مخفف Ingress Protection بوده و به معنی “درجه حفاظت نفوذ” است. با توجه به این استاندارد بین المللی، از میزان نفوذپذیری منبع نوری خود در برابر رطوبت، گرد و غبار و آلودگی با خبر خواهید شد. در درجه حفاظت IP و در مقابل ip، دو عدد نمایش داده می‌شود. عدد اول میزان نفوذ ذرات جامدی چون گرد و غبار و عدد دوم میزان نفوذ مایعاتی چون آب یا رطوبت را نشان می‌دهد.

 

ضرورت طبقه‌بندی منابع روشنایی بر اساس درجه ip

طبقه‌بندی منابع روشنایی بر اساس درجه حفاظت ip در موارد بسیاری کمک کننده خواهد بود. از آن جمله می‌توان موارد زیر را برشمرد:

رتبه حفاظت ip در انتخاب تجهیزات و منابع روشنایی کمک کننده است

درجه حفاظت ip به شما کمک خواهد کرد که بدانید آیا منبع روشنایی برای محیط شما مناسب است یا خیر؟ به عنوان مثال، اگر می‌خواهید نوری را در یک فواره، استخر یا مکان دیگری در زیر آب قرار دهید، رتبه IP به شما نشان می‌دهد که آیا منبع روشنایی برای این کار مناسب بوده و از ایمنی کافی برخوردار است یا خیر. یا در محیط‌های صنعتی که با ذرات ریز معلق در هوا سر و کار دارند، رتبه IP نشانگر میزان نفوذ این ذرات به منبع روشنایی می باشد.

انتخاب چراغ با درجه ip مناسب به افزایش ایمنی محیط کمک می‌کند

عدم نفوذ آب یا رطوبت به یک چراغ یا منبع روشنایی اهمیت زیادی دارد. این نکته برای چراغ‌هایی که زیر آب نصب می‌شوند از حساسیت بیشتری برخوردار می‌باشد. نفوذ آب به چراغ داخل یک استخر، خطر برق گرفتگی را به همراه خواهد داشت. با استفاده از چراغ‌هایی با رتبه حفاظت ip مناسب نورپردازی ایمن‌تری خواهید داشت.

توجه به جزئیات منبع روشنایی، افزایش طول عمر و عملکرد منبع، بهره وری بیشتر از محیط

خرید یک چراغ با درجه حفاظت ip مناسب و سازگار با شرایط محیط، بر میزان کارکرد و مدت زمان ماندگاری آن تأثیر گذار خواهد بود. عدم انتخاب درست تجهیزات، شما را وادار به تعویض‌های پی در پی چراغ و صرف هزینه بیشتر خواهد کرد. از طرف دیگر در برخی از مکان‌ها از جمله محیط‌های صنعتی، اداری و کارخانه‌ها عدم کارکرد صحیح منابع روشنایی بر بهره‌وری تاثیر منفی خواهند گذاشت. نداشتن دید کافی سرعت، دقت و امنیت کار را در محیط‌های صنعتی به شدت کاهش خواهد داد.

خرید خود را بر اساس یک استاندارد بین المللی به انجام می‌رسانید

همانطور که گفته شد درجه حفاظت ip یک استاندارد جهانی است؛ بنابراین شما بدون هیچگونه نگرانی و عدم نیاز به ترجمه های پیچیده قادر خواهید بود چراغ مناسب ایرانی و غیر ایرانی را خریداری کنید. با وجود این استاندارد، نیازی به یادگیری چندین سیستم رتبه بندی مختلف نخواهد بود. از طرف دیگر وجود چندین روش رتبه بندی حفاظت دست سوء استفاده گران را برای عرضه محصولاتی با کیفیت پایین تر باز خواهد گذاشت.

درجه حفاظت ip و نحوه درک رتبه‌بندی آن

همانطور که گفته شد، در رتبه‌بندی درجه حفاظت ip، عدد اول نشان دهنده درجه حفاظت چراغ در برابر نفوذ مواد جامد و عدد دوم بیانگر میزان مقاومت منبع نورانی در برابر نفوذ رطوبت و آب است. در ادامه با جزئیات بیشتری به این موضوع خواهیم پرداخت.

معنی عدد اول در درجه حفاظت ip – میزان نفوذ مواد جامد

• X : هیچ داده ای در دسترس نیست.
• صفر: عدم محافظت در برابر ورود یا تماس مواد جامد.
• یک: محافظ در برابر تماس اجسام بزرگتر از 50 میلی متر (مقاوم در در برابر سطوح بزرگ بدن که به صورت غیر عمدی با منبع نورانی برخورد می کنند.)
• دو: محافظ در برابر اجسام بزرگتر از 12.5 میلی متر. (اجسامی در اندازه و سایز یک انگشت)
• سه: محافظ در برابر اجسام بزرگتر از 2.5 میلی متر. (اجسامی به اندازه سیم های ضخیم، ابزارها و اشیاء با اندازه مشابه)
• چهار: محافظ در برابر اجسام بزرگتر از 1 میلی متر. (اجسامی به اندازه سیم‌ها، مورچه‌های بزرگ، پیچ‌های باریک و اجسامی با اندازه مشابه)
• پنج: محافظت در برابر گرد و غبار (با این درجه حفاظت، گرد و غبار باز هم تا حدودی قادر به ورود به لامپ خواهد بود.)
• شش: چراغ های ضد گرد و غبار در این دسته جای دارند. (در چراغی با این درجه حفاظت از مواد جامد، هیچ گرد و غباری نمی تواند وارد شود.)

در زیر جدول درجه حفاظت ip با جزئیات کامل آورده شده که می توانید از آن برای انتخاب منابع روشنایی کمک بگیرید.

معنی عدد دوم در درجه حفاظت ip – میزان نفوذ مایعات

• صفر: بدون محافظت
• یک: محافظ در برابر چکیدن قطره آب (اگر چراغ در موقعیت عادی خود بوده و با سرعت 1 دور در دقیقه در حال حرکت یا چرخش باشد، چکه کردن آب به آن آسیبی نمی رساند.)
• دو: محافظ در برابر چکیدن قطره آب در زاویه 15 درجه. (چکیدن آب با زاویه 15 درجه، به چراغ آسیبی نمی رساند.)
• سه: محافظت در برابر پاشیدن آب. (اگر آب در زاویه 60 درجه یا کمتر و به صورت عمودی به چراغ بپاشد، به آن آسیبی نمی رساند.)
• چهار: محافظ در برابر پاشیدن آب (پاشیدن آب در هیچ یک از جهات، به چراغ آسیب وارد نخواهد ساخت.)
• پنج: محافظ در برابر اسپری های آب. (این چراغ ها می توانند در برابر آبی که از نازل هایی با قطر 6.3 میلی متر و سرعت جریان 12.5 لیتر در دقیقه پاشیده می شوند، مقاومت کنند.)
• شش: محافظ در برابر اسپری های آب قدرتمند (این چراغ ها می توانند در برابر آبی که از نازل هایی با قطر 12.5 میلی متری و سرعت 100 لیتر در دقیقه پاشیده می شوند، مقاومت کنند.)
• 6k – محافظ در برابر اسپری های آب با فشار بالاتر. (این چراغ ها می توانند در برابر اسپری هایی با نازل 6.3 میلی متر و فشار 75 لیتر در دقیقه دوام بیاورند.)
• هفت: محافظ در برابر غوطه ور شدن در 1 متر آب. (این چراغ می تواند به مدت 30 دقیقه زیر یک متر آب قرار گرفته و بدون آسیب باقی بماند.)
• هشت: محافظت در برابر غوطه ور شدن در حداقل 1 متر آب (چراغ می تواند به طور مداوم زیر آب باشد.)
• نه: محافظت در برابر اسپری های آب قدرتمند با دمای بالا. (این چراغ ها می توانند در برابر اسپری های آب با دمای 80 درجه سانتیگراد، با فشار بالا و فاصله نزدیک مقاومت کنند.)

در انتخاب ip مناسب و برای درک بهتر دو المان قرار گرفته در مقابل آن، رقم اول درجه حفاظت ip را از لیست اول پیدا کرده، سپس رقم دوم را در لیست مربوطه بیابید. به عنوان مثال، درجه IP61 نشان می دهد که دستگاه هوابند بوده، گرد و غبار به آن وارد نشده و تا زمانی که باران خفیفی به صورت عمودی ببارد، می تواند دوام بیاورد.

بالاترین درجه حفاظت ip  کدام است؟

بالاترین رتبه حفاظت ip، IP69 است. این درجه نشانگر آن است که چراغ مربوطه ضد گرد و غبار بوده و می‌تواند آب یا بخار آب با فشار و دمای بالا را تحمل کند. بر روی برخی از محصولات درجه بندی X8 یا X9 حک شده‌اند. در این نوع منابع روشنایی هیچ آبی قادر به نفوذ نبوده و در صورتی که کمی آب یا رطوبت به لامپ وارد شود، تأثیر منفی بر روی آن نخواهد گذاشت. رتبه‌بندی IP69K در صنایعی که منابع روشنایی به طور مکرر با مواد ضدعفونی در ارتباط هستند، کارایی دارد. این نوع محصولات در فضاهایی که آب با فشار و دمای بالا و برای ضدعفونی کردن فراوری مواد غذایی و سایر مکان‌های مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد، کاربرد دارند.

رتبه IPX چیست؟

گاهی ممکن است، در مقابل رتبه ip و به جایی یکی از ارقام، علامت “X” قرار داشته باشد. وجود این علامت به معنای آن است که برای آن دسته رتبه‌بندی، عددی تعیین نشده است. اگر X در رقم اول دیده شد، به این معنی است که رتبه‌بندی IP برای مایعات انجام گرفته نه جامدات. اگر X در رقم دوم بود، نشان‌دهنده آن است که رتبه‌بندی IP برای جامدات انجام گرفته نه مایعات.

هر رتبه حفاظت ip در چه شرایطی کاربرد دارند؟

با معنی اعداد قرار گرفته در رتبه حفاظت ip آشنایی پیدا کردید. حال ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که در فلان شرایط محیطی از کدام رتبه ip استفاده کنیم؟ آیا می‌توان به طور کلی برای حفاظت در برابر نفوذ، رتبه IP بالاتری انتخاب کرد یا چیزی بیشتر از این می‌بایست مدنظر قرار داده شود. در ادامه یک دستورالعمل کلی به شما ارائه کرده‌ایم که می‌تواند قابل استناد باشد.

دستورالعمل‌های عمومی برای درجه حفاظت ip از کم به زیاد

درجه حفاظت ip پایین

زمانی که چراغ در محفظه های آب بندی شده قرار می گیرد معمولاً درجه حفاظت ip پایین انتخاب می شود. چراغ هایی که در داخل تابلوها یا دیگر فضاهای مهر و موم شده یا اکستروژن‌های آلومینیومی قرار دارند، این شرایط را دارا می باشند.

درجه حفاظت ip بالا

زمانی که قرار است چراغ با منبع روشنایی در فضای باز و غیر ایزوله، در محیط های مرطوب یا خیس، مناطقی با ترافیک و آلودگی زیاد یا فضای بسته کارخانه ها و صنایعی که با گرد و غبار و ذرات معلق در هوا سروکار دارند، وجود داشته باشد، از رتبه حفاظت ip بالا استفاده می شود. معمولا چراغ هایی با IP65 در این دسته جای می گیرند.

 

IP20 و IP40

برای داخل خانه یا محیط‌های نسبتاً خنثی، رتبه حفاظت پایین مناسب خواهد بود. این رتبه‌بندی تنها برای داخل و فضای بدون رطوبت مناسب است. از این درجه حفاظت ip معمولاً در دفاتر و فضاهای اداری یا تجاری استفاده می‌شود. چراغ‌های خطی LED نمونه‌ای از این منابع روشنایی بخش هستند.

IP54

از چراغ‌هایی با درجه حفاظت ip، IP54 در محیط های بسته استفاده می‌شود. این منابع روشنایی در مقابل پاشیدن آب مقاوم بوده و در برابر گرد و غبار کاملا محافظ هستند. برخی ریسه های فلکسی و پرکاربرد این رتبه را دارا می‌باشند.

IP65

عمومی‌ترین و معمولی‌ترین چراغی که در فضای باز قابل استفاده می‌باشد، از رتبه IP65 برخوردار است. این چراغ‌ها در برابر نفوذ گرد و غبار کاملا مقاوم بوده و زیر باران نیز خوب عمل کرده و آسیبی نمی‌بینند. در نورپردازی پارکینگ‌ها، پارک‌ها و محوطه باغ و ویلا این چراغ‌ها کارایی دارند.

IP67 و IP68

دو رتبه IP67 و IP68 در مقایسه با رتبه حفاظت IP65 در برابر نفوذ آب بسیار مقاوم‌تر عمل می‌کنند. این منابع روشنایی با این درجه حفاظت ip در نورپردازی مناطق پربارش، استخرها، اسکله‌ها یا پارک‌های آبی یا فواره‌های رقص موسیقی پرکاربرد هستند.

 

انتخاب رتبه IP مناسب برای حمام

در انتخاب چراغ برای حمام، دستورالعمل‌های خاص‌تری از نظر رتبه‌بندی ip مدنظر قرار داده می‌شود. در واقع حمام به چهار منطقه قابل تقسیم بوده و هر کدام از این مناطق درجه حفاظت ip خاص خود را دارا هستند.

• منطقه 0 – این منطقه داخل حمام و نزدیک به دوش است. این فضا به حداقل درجه IP67 نیاز دارد.
• منطقه 1 – این منطقه در فاصله دورتری از دوش قرار داشته و از رطوبت دور است، رتبه IP44 برای منطقه یک کافی به نظر می‌رسد. با این وجود، اکثر کارشناسان و تکنسین‌های الکترونیک به منظور ایمنی بیشتر محیط، حداقل رتبه IP65 را برای این منطقه توصیه می‌کنند.
• منطقه 2 – بخش‌هایی از حمام که کاملا جدا از دوش بوده یا در فاصله زیادی از آن قرار دارند، این منطقه را شامل می‌شوند. در این فضاها می‌توانید از چراغ‌های IP44 یا چراغ‌هایی با درجه حفاظت ip بالاتر استفاده کنید.
• خارج از منطقه: برای نورپردازی بخشی از حمام که در مناطق صفر تا دو قرار نداشته باشد، بهتر است از رتبه IP20 استفاده شود. برای تمیز کردن این لامپ‌ها استفاده از اسپری آب مناسب نبوده و سبب آسیب رسیدن به آنها می‌شود.

نمونه‌های خاص

اکثر چراغ‌ها و کلید و پریزهای خانگی، دارای رتبه IP22 هستند. در این فضاها نیازی به رتبه حفاظت ip بالاتر نیست زیرا در فضای داخلی خانه گرد و غبار یا رطوبت زیادی وجود ندارد. این درجه حفاظت ip از بچه‌ها و حیوانات خانگی در برابر شوک‌های تصادفی محافظت خواهد کرد.

برای نورپردازی حیاط با مسیرها و پیاده‌روهایی که در فضای باز قرار دارند، بهتر است از چراغ‌هایی با حداقل درجه حفاظت ip، IP65 استفاده کنید؛ چرا که در فضاهای باز گرد و غبار بیشتری وجود داشته و احتمال بارش باران نیز وجود دارد.

در زمان انتخاب و خرید چراغ‌های مقاوم در برابر آب، توجه به تفاوت بین درجه حفاظت‌های IP65، IP67 و IP68 اهمیت زیادی دارد. چراغ‌های IP65 فقط در برابر نفوذ رطوبت و باران مقاومت می‌کنند. نمی‌توان آنها را در آب غوطه‌ور کرد. چراغ‌های IP67 را می‌توان تا عمق 1 متر در زیر آب فرو برد یا غوطه‌ور کرد. برای نورپردازی در عمق بیشتر از یک متر از آب به درجه IP68 نیاز است.

 

 

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی مفهوم درجه حفاظت ip پرداختیم. ip میزان حفاظت منبع روشنایی را در برابر گرد و غبار، رطوبت و آب توصیف خواهد کرد. در فضای باز یا در مناطقی که در معرض گرد و غبار یا آلودگی زیادی قرار دارند، می‌بایست رتبه IP بالاتری انتخاب شود. اسمارت سنسدر زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات روشنایی سابقه طولانی و درخشانی دارد. تیم مشاورین این مجموعه حرفه‌ای در انتخاب رتبه IP مناسب همراه شما بوده و به شما یاری خواهد رساند.